Centralne Muzeum Włókiennictwa

Łódzka praczka

Wystawa czynna od 14.05.2016 (Noc Muzeów) do 30.10.2016 r. w godzinach otwarcia muzeum (Domek nr 4 w skansenie).

"Łódzka praczka" to wystawa, która przenosi nas do świata łódzkich pralni. Poprzez ukazanie wycinka historii chcemy promować i uzupełniać wiedzę o Łodzi. Zależy nam na uświadomieniu, że Łódź to nie tylko „kominy wielkich fabryk”, ale także miasto, w którym toczyło się codzienne, normalne życie. Zamierzamy usunąć kolejną białą plamę z historii Łodzi, przypomnieć to, o czym nie mówi się na lekcjach historii.

Wystawa prezentuje, budzące niekiedy zdziwienie, narzędzia, maszyny i środki do prania, powiększone, stare zdjęcia łódzkich pralni, kolorowe plakaty i pomysłowe reklamy proszków do prania oraz odtworzoną na poddaszu suszarnię. Wszystko to znajduje się w Skansenie Łódzkiej Architektury Drewnianej, we wnętrzu zabytkowego domu pochodzącego z przełomu XIX i XX wieku.

Dynamiczny rozwój łódzkiego przemysłu włókienniczego w ciągu zaledwie kilkudziesięciu lat XIX wieku stworzył z małego rolniczego miasteczka, drugie pod względem wielkości miasto w Polsce. Do Łodzi napływały tysiące ludzi. Najczęściej prano w swoich mieszkaniach lub na podwórkach, później odbywało się to w suterenach lub na strychach czynszówek. Stopniowo zaczęły też powstawać pralnie zakładane jako punkty usługowe oraz prywatne pralnie przy willach fabrykanckich, a po wojnie – wraz z budową wielkich blokowisk – tworzono lokatorskie pralnie w piwnicach i na poddaszach.

Starsi łodzianie pamiętają o spółdzielczych i komunalnych pralniach okresu PRL, młodzież zna tylko nowoczesne ekopralnie. Warto, aby jednym i drugim przypomnieć, jak wyglądały one sto lat wcześniej. W publikacjach historycznych dotyczących Łodzi, programach telewizyjnych, a nawet w Internecie znaleźć można jedynie szczątkowe informacje na ten temat. Zapomina się o setkach różnego typu pralni, które wpisane były w krajobraz miasta przez cały XX wiek. Wiedza o dawnych zwyczajach odchodzi w zapomnienie.

W pralniach zawsze kwitło życie towarzyskie, były miejscem spotkań, rozmów i plotek. Jak wyglądały te pralnie? Jak wyglądał sprzęt, którego używano? Jakie były techniki prania oraz jak i dlaczego zmieniało się to na przestrzeni lat? To wszystko pokażemy na wystawie oraz opowiemy podczas naszych działań. Wystawie towarzyszą warsztaty, oprowadzania kuratorskie, prelekcje oraz strona internetowa.

Temat prania jest doskonałym punktem wyjścia do opowiedzenia historii Łodzi, zarówno tej małej – codziennej, jak i tej obejmującej najważniejsze wydarzenia historyczne. Od pralni prowadzonych przez Polaków, Żydów i Niemców przed II wojną światową, poprzez pralnie w łódzkim getcie, do lokatorskich pralni w PRL-owskich blokach. Od kijanki, poprzez tarę do Frani i pralki Polar. Od Radionu przez Ixi do Polleny 2000. Projekt "Łódzka praczka" poprzez różnorodne działania ma odtworzyć i przypomnieć historię Łodzi i codziennego życia jej mieszkańców na przestrzeni XX wieku.

Dofinansowano ze środków Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach Programu „Patriotyzm Jutra”.