Archiwum
Stuletnia panorama Łodzi odzyska blask
28.11.2016 - 30.12.2016 r.
Czyszczenie sproszkowaną gumą, statyczne kąpiele wodne czy regeneracja barwników to tylko niektóre z wielu zabiegów, jakim poddana jest ponad stuletnia akwarela, prezentująca panoramę dawnej Łodzi. I to wszystko na oczach zwiedzających Centralne Muzeum Włókiennictwa w Łodzi. Dzięki miejskiej dotacji celowej, obraz o ogromnej wartości artystycznej i historycznej ma szansę odzyskać dawny blask.
Pracochłonny i wieloetapowy proces konserwacji dzieła właśnie się rozpoczął. Postępy i efekty tych fascynujących działań każdy może śledzić na bieżąco w specjalnie przygotowanej przeszklonej przestrzeni na parterze głównego budynku muzeum (budynek D). To tam konserwator Kamil Królikowski przez najbliższe tygodnie będzie miał swoją pracownię. Ze względu na dużą powierzchnię obrazu (133 cm x 218 cm), znaczne uszkodzenia i samą technikę wykonania panoramy, zabiegi konserwatorskie potrwają do końca roku. Po wstępnym oczyszczeniu obrazu na sucho sproszkowaną gumą konserwator zdejmie akwarelę ze zdeformowanego krosna i przy użyciu skalpeli rozdubluje obiekt – czyli oddzieli akwarelę od jej płóciennego zabezpieczenia. Przez najbliższe tygodnie publiczność będzie mogła podziwiać precyzję i pieczołowitość kolejnych prac: statycznych kąpieli wodnych, usuwania plam i zacieków, regeneracji wyblakłych pigmentów. Zanim akwarela zostanie przeniesiona na nowe płótno i krosno, konserwator planuje jeszcze uzupełnienie ubytków papieru i sklejenie wszystkich przedarć. Na koniec, gdy panorama odzyska już dawny wygląd zostanie oprawiona w ramę i umieszczona za szybą. Koszt konserwacji to 32 000 złotych i w całości zostanie pokryty przez Urząd Miasta Łodzi.
- Placówki muzealne w Polsce od lat borykają się z problemem konserwacji swoich zbiorów. O ile o stan tkanin artystycznych z naszej kolekcji dba muzealna Pracownia Konserwacji, to zabytki, których podłożem jest papier, latami czekają na możliwość sfinansowania prac konserwatorskich z udziałem specjalistów spoza muzeum – wyjaśnia Aneta Dalbiak, dyrektor CMWŁ. – Tym bardziej cieszymy się, że tak wyjątkowy obiekt ma szansę odzyskać dawny wygląd i zachwycać nie tylko łodzian, ale wszystkich zwiedzających nasze muzeum.
Akwarela powstała na początku XX wieku w wyspecjalizowanej firmie Kunstverlag Eckert & Pflug z Lipska, na zlecenie Juliusza Heinzla. Precyzyjnie oddaje szczegóły architektoniczne obszernej części ówczesnej Łodzi: rozległa panorama z lotu ptaka obejmuje fragment ul. Piotrkowskiej – budynki Zakładów Towarzystwa Akcyjnego Heinzla i jego pałac (Piotrkowska 104, dzisiejsza siedziba władz miasta) wraz z szerokim drugim planem. Dodatkowo, w wydzielonych kartuszach, pokazano widok farbiarni i apretury firmy przy ul. Piotrkowskiej 226 (już nieistniejące) oraz domy familijne dla pracowników przy ul. Tuwima 23/25. Obraz jest pierwowzorem wielu druków reklamowych, winiet i folderów związanych z Łodzią i jej przemysłem.
Do zbiorów Muzeum Historii Włókiennictwa (dzisiejsze Centralne Muzeum Włókiennictwa w Łodzi) akwarela została kupiona w 1964 roku, w salonie łódzkiej „Desy”, za niebagatelną wówczas kwotę 3 tysięcy zł. Rok później poddano ją całkowitej konserwacji w pracowni Muzeum Narodowego w Warszawie, dzięki czemu w kolejnych latach była często wystawiana. Niestety, panorama i płótno, którym jest wzmocniona nie zostały zabezpieczone odpowiednio szeroką, sztywną ramą i szkłem, co szybko przyczyniło się do pogorszenia stanu dzieła. Przez lata CMWŁ nie było w stanie pokryć wysokich kosztów przywrócenia obrazowi dawnej świetności. Po zakończeniu prac konserwatorskich odnowione dzieło będzie znów prezentowane w przestrzeniach Centralnego Muzeum Włókiennictwa.