„Dwanaście dekad mody. Analogie i kontrasty” to wystawa prezentująca ubiory damskie i męskie powstałe pomiędzy schyłkiem XIX w. a czasami współczesnymi, pochodzące z kolekcji Działu Odzieży Centralnego Muzeum Włókiennictwa w Łodzi. Pośród eksponowanych obiektów znajdują się ubiory codzienne, sportowe, wieczorowe i okazjonalne (w tym suknie ślubne), a także bielizna, obuwie i akcesoria stroju. Naszym zamierzeniem było ukazanie mody powstałej w minionych 120 latach w całej jej różnorodności, ze szczególnym podkreśleniem analogii i kontrastów, które można dostrzec, porównując ze sobą ubiory z różnych, niekiedy dość odległych od siebie czasów. Celowo odeszliśmy od przedstawiania ubiorów w układzie chronologicznym i skonstruowaliśmy wystawę w oparciu o podejście problemowe – porównawcze. Powstałe w różnych latach obiekty zostały zaprezentowane w parach (a w kilku przypadkach – w niewielkich grupach), dobranych ze względu na istniejące pomiędzy nimi podobieństwa i różnice.
Stwierdzenie, że moda się zmienia, jest truizmem. Warto pogłębić tę banalną konstatację i zwrócić uwagę na to, na jakich płaszczyznach moda ulega zmianom. Jest ich wiele: linia, krój, kolorystyka, stosowane materiały, rozwiązania techniczne, sposoby zdobienia, style… Przemiany, które zachodzą na każdej z nich, dają w efekcie szereg kontrastów. Dzięki bardziej wnikliwemu spojrzeniu można wskazać, pod jakim względem różnią się od siebie ubiory noszone w kolejnych, następujących po sobie okresach. Jednak moda to również liczne analogie. Przyglądając się strojom powstałym w różnych momentach odkrywamy, iż w świecie ubiorów pewne zjawiska trwają mimo upływu lat bądź powracają po krótszej czy dłuższej nieobecności. Podobieństwa mogą być intencjonalne – często wynikają bowiem z inspirowania się przeszłością lub sięgania do pewnych sprawdzonych już form; mogą też mieć niezamierzony charakter. Porównując dwa elementy odzieży o tej samej funkcji, lecz innym czasie powstania, odkrywamy, że analogie i kontrasty ze sobą współwystępują – para ubiorów może być pod pewnymi względami bardzo podobna, a jednocześnie pod innymi znacząco się różnić. Takie pogłębione spojrzenie pozwala uzmysłowić sobie, jak złożonym zjawiskiem jest moda, jak wiele czynników ma na nią wpływ i jak skomplikowana jest jej wewnętrzna dynamika, która pozwala na łączenie innowacji z twórczym czerpaniem z wcześniejszego dorobku. W ciągu ostatnich 120 lat ubiór przeszedł liczne przeobrażenia, ugruntowały się w nim określone style, pewne elementy przepłynęły pomiędzy modą męską a damską, owocując nowymi formami. Niniejsza wystawa to wielowątkowa opowieść o obfitującej w ciekawe zjawiska modzie minionych dwunastu dekad, ukazanej przez pryzmat tego, co się w niej powtarzało, a co zmieniało.
Katarzyna Witas, Aleksandra Liberska
Więcej o wystawie na http://www.muzeum.wielun.pl/czasowe15/16-05.html