Centralne Muzeum Włókiennictwa

2013 – Rok Krystyny Kondratiukowej w Centralnym Muzeum Włókiennictwa

Biografia twórcy muzeum włókiennictwa przysparza nam kłopotów. Niewiele o niej wiemy, trudno znaleźć źródła, z których wiedzę swą moglibyśmy uzupełnić. Coraz mniej osób pamięta Krystynę Kondratiukową. Tymczasem muzeum w dzisiejszym kształcie jest zasługą jej wizji i planów, poczynając od lokalizacji w Białej Fabryce (pomysł przedłożony wspólnie z Adamem Nahlikiem w 1954 r.), a skończywszy na organizowaniu światowego przeglądu tkaniny artystycznej (o jakim marzyła już w 1962 r. wracając z Międzynarodowego Biennale Tkaniny w Lozannie). Z zachowanej biografii Kondratiukowej wyłania się obraz utalentowanego animatora sztuki przyjaznego twórcom, łódzkiego patrioty, zdeterminowanego i zręcznego działacza (dziś powiedzielibyśmy: sprawnego managera), przejętego ideą, by polską tkaninę popularyzować i jak najsłuszniej uczynić z niej zjawisko na miarę światową, a spowszedniałej tezie o włókienniczej Łodzi nadać inny charakter, mniej propagandowy, a bardziej - w najlepszym tych słów znaczeniu - artystyczny i muzealny.

Nie zrealizowała planów w pełni, ale swoją postawą, zapałem, determinacją i klarownością zamierzeń wyznaczyła następcom wskazówki, jak i dokąd zmierzać - jaką drogą wynieść muzeum do rangi światowej. Dziś z lekkością (i dumą) powiadamy: „najprawdopodobniej największe muzeum włókiennictwa na świecie”. U zarania teraźniejszości jest przeszłość znaczona jej pracą.

Przed laty wielokrotnie ją uhonorowano, a w plebiscytach zyskiwała sympatię Łodzian. Dlatego utyskując na przeciwności kompetencyjne, merytoryczne, finansowe i biurokratyczne, z jakimi walczyła, nie sposób twierdzić, że nie zauważano jej działalności, nie doceniano zasług. Mamy jednak poczucie, że wraz z niechęcią do minionego okresu zbladła pamięć o Kondratiukowej, a piękna rzeźba (ufundowana w 2010 r. z okazji 50-lecia powstania muzeum), z której spogląda na wchodzących widzów, to jednak zbyt mało, by wiedzieć „kim była?” i „czego dokonała?”.

Zwyczajowo życzymy „100 lat”. Być może Krystynie Kondratiukowej życzono „stu lat i muzeum na miarę marzeń i ambicji”. W 2013 r. wraz z rewitalizacją kotłowni (to ostatni etap całkowitej rewitalizacji Białej Fabryki) i światową wystawą (14 Międzynarodowe Triennale Tkaniny) spełniamy jej życzenia. I ogłaszamy (w Centralnym Muzeum Włókiennictwa) rok 2013, rokiem Krystyny Kondratiukowej.

Do tej pory opublikowaliśmy krótką biografię Krystyny Kondratiukowej oraz jej relację z pobytu w Lozannie na Biennale Tkaniny w 1962 r. Mamy nadzieję dotrzeć do kolejnych materiałów, zarówno tekstowych, jak i fotograficznych prezentujących i przybliżających sylwetkę Kondratiukowej. Będziemy je prezentować na stronie internetowej muzeum.

Mirosław Owczarek